W piątek 16 grudnia 2022 w auli budynku szkolnego przy ul. Powstańców Śląskich słuchacze Bytomskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz grupa młodzieży z Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Bytomiu wysłuchała okolicznościowego wykładu Grzegorza Świetlika pt. "Gabriel Narutowicz - pierwszy prezydent odrodzonej Polski".
Okazją do przygotowania i przedstawienia wykładu była, przypadająca dokładnie w tym dniu, setna rocznica tragicznej śmierci Gabriela Narutowicza, zamordowanego podczas uroczystego otwarcia wystawy sztuk pięknych w warszawskiej "Zachęcie".
Zbrodni dokonał malarz i pedagog Eligiusz Niewiadomski. Rozpoczynając wykład Grzegorz Świetlik krótko naświetlił sytuację Polski w roku 1922. Pierwszym roku funkcjonowania odrodzonej Polski w nowych, ustalonych granicach, z przyłączonymi do niej: częścią Górnego Śląska i Ziemią Wileńską. Kolejna część wykładu poświęcona była życiu Gabriela Narutowicza, od urodzin w roku 1865 w Teleszach na Żmudzie w Guberni Koweńskiej, poprzez młodość i większość wieku dojrzałego spędzone w Szwajcarii, a skończywszy na powrocie do Polski we wrześniu 1919 roku i ostatnich latach poświęconych odbudowie kraju, w którą włączył się pełniąc obowiązki najpierw ministra robót publicznych, a potem ministra spraw zagranicznych. Ostatnią cześć wykładu stanowił opis przebiegu wyborów pierwszego prezydenta odrodzonej Polski, trwającej zaledwie osiem dni prezydentury Gabriela Narutowicza i jego bezsensownej, przedwczesnej śmierci.
W internecie (https://www.historiaposzukaj.pl/wiedz.wydarzenia) można przeczytać taką informację Niewiadomski nie wykazywał skruchy, a wręcz przeciwnie – sprawiał wrażenie zadowolonego, że może publicznie przedstawić swoją motywację i ochoczo rozprawiał na temat dokonanego czynu. Był zwolennikiem „idei narodowej” i chorobliwym antysemitą. Wyznał, że pierwotnie zamierzał zamordować Józefa Piłsudskiego, którego obwiniał o dopuszczenie lewicy do władzy i uleganie „żydowskim wpływom”. Dlaczego zabił Narutowicza? Zabójca tłumaczył, że jego czyn był „[…] jednym z epizodów walki o naród, walki o polskość Polski. Jako taki, mój czyn broni się sam, przemawia sam za siebie […]. Wierzę, że jako człowiek, jako profesor, jako mąż, jako ojciec Narutowicz był dobrym, szlachetnym, czcigodnym człowiekiem […] dla mnie istniał jednak nie jako człowiek, ale jako symbol sytuacji politycznej […]”. Niewiadomski widział w osobie Narutowicza polityka wybranego przez przeciwników politycznych – konkurentów prawicy, następcę znienawidzonego Piłsudskiego. Bardzo to wymowne i aktualne w kontekście narastającej, w niektórych krajach Unii Europejskiej, niestety także w Polsce oraz za wschodnią granicą Unii, w Rosji, fali nacjonalizmów.
RK
Zobacz zdjęcia z wykładu w naszej Aktualnej Galerii
